Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Lakin hukukun öngördüğü düzen, gerçekten gerçekleşen bir düzen bileğildir. Hukuk, toplum içinde insanların nitekim elbette davrandıklarını bileğil, elbette davranmaları icap ettiğini gösterir. Hukuk, namına uyulmak ve uygulanmak midein vardır. Türe kıymeti nedeniyle, insanlar arası ilişkileri bir düzene vurunmak, maşerî dirimın gerçekleşmesini getirmek lüzum. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren bireyin karşıtsına kabul edilmesi ve uyulması müstelzim, kesinlikle namuslu kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kabil, onlara aykırı bir yönde bile kullanabilir. Bu nedenle toplum içinde insanların hareket ve davranışlarının ahbaplık kurallarına uymaması, her dakika mümkündür. “İşte ahbaplık, benibeşer davranışlarını bileğerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir düzen, bir bütündür.” İnsan-benibeşer, benibeşer-tabiat ilişkilerinin insanlığın partner çıkarı ve huzuru midein evrensel ilkelerle güvence şeşna kızılınmasıdır. Hukuk, beşeriyet seviyesi midein göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birhayli düşün ortaya atılıtır. Bunlar kaynağı: tanrı, klas çıkarları, toplum sözleşmesi, tabiat ve insanlar olarak belirten temalerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun umumi menfaatini veya fertlerin ve toplumun partner iyiliğini getirmek için konulmuş olan ve bütün gücüyle desteklenen kaide, kazı ve kanunların hepsidür. Elan münteşir bir tanımıyla ahbaplık, adalete yönelmiş maşerî yaşfakat düzenidir. Hukuk Söz Valörı Hukuk kelimesi Arapça “kazı” kökünden hasılat ve kazı kelimesinin çoğmehabetli olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Gündüz feneriçda “kazı” kelimesinin çoğmehabetli “beddua’kak”tır. Türk Gönül Kurumu’na gereğince ahbaplık kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yapmış oldurım gücünü belirleyen yasaların hepsidür”. Bunun haricinde hukukun “haklar” mealı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, dostluk mealında da kullanılır. Fen Valörı Hukuk dönemden döneme değiştiği midein hala doyurucu bir tanım gestaltlamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun tanımını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok kabul edilen tanımı ise: “Belli bir zamanda makul bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması devlet zoruna (müeyyide) rabıtalanmış kurallar hepsidür.” Bilimsel bir disiplin olarak ahbaplık, kendi içinde temel olarak ikiye ayrılır. Genel olarak hukukun eşhas arası ilişkileri bahis meydan kısmına Özel Hukuk, eşhas ile devlet veya devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Halk Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Medeni Hukuk, Tecim Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna tahsisat Esas Hukuku, Ukubet Hukuku ve İdare Hukuku bütün hukukunun esaslıca alt dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku gayrı toplumu düzenleyici kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik devlet tarafından güvenceye kızılınmış ve cebri yapmış oldurımlara iye olmasıdır. Hukuk kuralları benibeşer davranışlarını düzenler ve bulunmuş olduğu toplumun valör kazalarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sayesinde misal nitelikteki parçalanmamış durumlarda uygulanması esenlanır. Yaptırım (Müeyyide) Hukuk meydanında yapmış oldurım bütün gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek midein kullanılır. Hukuk düzenini esenlamayı ve korumayı fakatçlayan yapmış oldurımlar gene ahbaplık düzeninin öngördüğü şekilde alegori getirilir. Maddi ve içsel yapmış oldurımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yapmış oldurımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken içsel yapmış oldurımlar bu durumları engellemek midein kullanılır. Ukubet hukukunda ölüm, hapishane ve tıkır cezaları; temel hukukunda siyasetten men, fırka kapatma; algı hukukunda algı ve gizliceçılık cezaları kabil değişkin ahbaplık dallarında değişkin yapmış oldurımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile alakadar çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; zihini bir irade olarak gharabelik kuramlar, irade dışı olarak gharabelik kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazenlar felsefik bileğil ortaya konduğu devrin problemlerını çözmek veya politik temaleri ahbaplık biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali adalet olan ahbaplık, umumi olarak şu şekilde tanımlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş maşerî bir yaşfakat düzenidir.” Bu tanımdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu alegori getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, tatbikî yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak istenen, hukukun maşerî dirimı düzenleyip insanların barış ve emniyet içinde bir arada yaşamalarını esenlamaktır. 2. Ameliye Yarar (Toplumsal İhtiyaçların Karşılanması) Hukukun tatbikî amacını, maşerî gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile toplum içinde canlı insanların, birbirleri ile kurmak zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, psikolojik bir varlık olarak insanın gestaltsından meydana gelen ihtiyaçlarını karşıtlamaya çkızılışır. Hukuk bu fonksiyonu ile tevellüt, teehhül, ölüm vb. önemli biyolojik vakaları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir ahbaplık düzeni dirimın temel gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanın doğal gestaltsına ve bundan ileri mevrut ihtiyaçlarına reva sarhoş olmak zorundadır. Hukuk önemli ölçübile, konuşu gerçeklere bile sınırlıdır; konuşu ihtiyaçlara uymalı ve onları karşıtlamalıdır. 3. Türe Hukuk bu fonksiyonu ile makul bir yapılanma şeşna aldığı toplumsal gereksinimlerı, özü salt bir müsavat düşüncesi olan adalet ölçüsüne vurarak tam kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kısaltarak tanımıyla adalet, “bir müsavat düşüncesi”dir. “Türe, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) sarhoş olmak üzere iki değişkin anlamda kullanılır. Türe gerçekte ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, erdem, fazilet mealında kişisel bir özelliği deyimler. Eş her dakika haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni icra etmek uğrunda devamlı ve bileğsorunmez bir çaba gösterir. İşte bu hareket ve çabayı gösteren adalet, özne (süje) ile alakadar oluşundan ötürü öznel (sübjektif) adalet olarak nitelenir. Bir erdem olan öznel adaletin haricinde ve ondan önce nesnel (objektif) bir adalet mazmunı vardır. Nesnel adalet, kişinin bir özelliğini bileğil, kişilerin müşahhas durumlarda gerçekleştireceği alışveriş biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte ahbaplık meydanında hukuki valör olarak kelam konusu olan adalet bile, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü ahbaplık, insanlar arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve vergilanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar hepsidür.” Toplum mideindeki davranış ve ilişkilerin bileğerlendirilmelerini mideaziz kurallar parçalanmamışü olarak ahbaplık, bu bileğerlendirmelerde adalet ölçüsünü kullandığı ve çalıştırmak durumunda bulunduğuna gereğince, adaletin böylece, hukukun da bir bileğerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında adalet acaba ne ölçübile yansıtılmıştır ? Bulunan ahbaplık ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü adalet mazmunı ortaya çıkmaktadır. Bu, tüm ahbaplık sistemine ve sistemlerine hükümran bulunan, nesnel ve salt bir valör niteliğindeki adalettir. Hukuk bir toplum düzenini mideerir. Hukukun varlık nedeni bile adalettir; lazım mevcut düzeni mukayyet olmak, gerekse onu bileğsoruntirmeyi meşrulaştırmak midein her dakika adalete esasvurulur. Nesnel ve kanun üstü adalet hukukta karşıtmıza oturmuş ahbaplık düzenlerinin birincil örneği, olması müstelzim ahbaplık mealında ahbaplık idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile adalet, mevcut ahbaplık düzenlerinin namına reva olup olmadığı açısından bir valör ve istimara ölçüsü olabilir. Gine bu özelliği ile adalet, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun sahileştirmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile yararlı ve negatif karşıtlıklı ilişkilerde bulunan bu üç fonksiyon abra içinde olduklarında, adil bir ahbaplık düzeninin gerçekleşmesi esenlanır. Normal olarak tüm ahbaplık normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak ahbaplık, hem adaleti gerçekleştirecek, hem maşerî yaşfakat uyacak, hem bile bu maşerî dirimın barış içinde sürebilmesi midein bir düzen görünümünü esenlamaya çkızılışacaktır.